بسیاری از مردم فکر می‌کنند که ترجمه کاری آسان است و تنها کاری که باید انجام دهند این است که کلمات را از یک زبان به معادل آن‌ها در زبان دیگر تغییر دهند. اما این کار به مراتب سخت‌تر از این است. اگر شما از سرویس ترجمه گوگل (google translate) استفاده کرده باشید، می‌دانید که ترجمه کلمه به کلمه (word to word) در این سیستم‌ها نتایج اشتباهی به شما می‌دهد و این شیوه‌ی ترجمه در بسیاری از مواقع کلاً معنی و مفهوم جمله را عوض می‌کند. حال اگر هدف از ترجمه، ترجمه کتب و مطالب تخصصی باشد، این کار بسیار دشوارتر می‌شود. برای جلوگیری از این مشکلات، تنها رعایت نکات گرامری، دستوری، املا و نقطه‌گذاری‌ها کافی نیست. در این پست می‌خواهیم ویژگی‌هایی یک ترجمه‌ی خوب را معرفی کنیم.
ویژگی‌های لازم برای یک ترجمه خوب
صاحب‌نظران ویژگی‌هایی مختلفی را نام برده‌اند که باعث می‌شود یک ترجمه فارسی به انگلیسی یا انگلیسی به فارسی، خوب ارزیابی گردد. اما به صورت کلی بسیاری موافق هستند که ترجمه لغت به لغت، ترجمه مناسبی نیست. در واقع در ترجمه‌ی خوب، مترجم باید به صورتی باشد که موضوع متن ترجمه را کاملاً فهمید و کلمات اصلی و کلیدی متن را پیدا کرد و در زبان معادل در جستجوی کلمه یا عبارتی باشیم که همان معنی را در زبان مبدا داشته باشند. علاوه بر این متن ترجمه شده باید از نظر فرهنگی و دستوری برای زبان مقصد ملموس باشد. اگر هر کدام از این مسائل که اصول یک ترجمه هستند، رعایت نشود، ممکن است پیام متن اشتباه تفسیر شده یا حتی کاملا معکوس گردد. در اینجا چند نکته مهم در ترجمه معرفی می‌شود:
-
تسلط بر زبان مبدا و مقصد ترجمه
می‌توان گفت اولین و بدیهی‌ترین ویژگی برای یک ترجمه خوب، تسلط مترجم بر زبان مبدا و مقصد است. همین مسئله موجب شده است که بعضی از افراد، مترجمین عمومی را فرد مناسبی برای ترجمه بدانند.
-
صرف زمان برای ترجمه
یک ترجمه خوب، کاری زمان‌بر است، بنابراین باید برای انجام یک کار خوب زمان مناسب را درنظر بگیرید. بر اساس یک قاعده که بین بسیاری از صاحب‌نظران متداول است، یک مترجم به صورت میانگین در هر ساعت در حدود ۲۰۰ تا ۳۰۰ کلمه را می‌تواند به صورت مناسب ترجمه کند. البته برای ترجمه کتاب و متون تخصصی و فنی زمان بیشتری است.
-
ساده و روان بودن ترجمه
شیوا بودن و بیان ترجمه با کلمات رسا، سلیس و روان یکی از معیارهای یک ترجمه موفق است. یک ترجمه خوب بایستی به صورتی بیان شود که خواننده دقیقا احساس نماید مطالب را به طور دقیق یعنی همانطور که در زبان اصلی نوشته بوده است، می‌خواند. یکی از عواملی که به رسا بودن ترجمه کمک می‌نماید، اجتناب از جملات طولانی است. به عبارتی یک مترجم باید بتواند جملات طولانی را به جملات کوتاه‌تر تقسیم نماید تا موجب رسایی و روان بودن بیشتر متن گردد. معمولا مشکلات ساختاریِ ناشی از طولانی بودن جملات در ترجمه به زبان‌هایی مانند چینی و ژاپنی بیشتر از سایر زبان‌ها مسئله‌ساز است.
دوباره‌خوانی و مرور مجدد متن ترجمه شده نیز می‌تواند در افزایش شیوایی و رسایی متن تاثیرگذار باشد. این مورد نیازمند صرف زمان بیشتری برای ترجمه است، ولی در موفقیت ترجمه و انسجام کلی متن تاثیر چشمگیری دارد.
-
حفظ لحن نویسنده در متن ترجمه شده
در ترجمه باید به این موضوع توجه کرد که متن ترجمه شده از نظر لحن، همانند لحن متن اصلی باشد.
-
توضیح نکات مبهم برای خوانندگان در حاشیه
زمانی که یک متن ترجمه می‌شود به دلیل تفاوت فرهنگ و نوع زندگیِ نویسنده با خوانندگانی که متنِ ترجمه را می‌خوانند، امکان دارد نکات مبهم یا کلمات و عباراتی باشند که درک آن‌ها برای خواننده سخت باشد. به همین علت لازم است که در پاورقی یا آخر متن جایی را اختصاص دهیم و نکات یا عبارات مبهم را به صورت مختصر برای خوانندگان توضیح دهیم.
-
انتقال مفاهیم در قالب ساختار دستوری زبان مقصد
در ترجمه باید به نکات دستوری زبان مقصد و مبدا تسلط کافی داشت و دقت کرد که ترجمه به صورت کلمه به کلمه نباشد و از نظر دستوری ساختار جملات درست باشد.
-
رعایت علامت نقطه‌گذاری و نشانه‌گذاری
همه ما می‌دانیم که با نگذاشتن علامت‌ها و نشانه‌های زبان، بیشتر اوقات معنی و مفهوم یک نوشته کاملا تغییر می‌کند به همین منظور در ترجمه باید نسبت به گذاشتن علامت‌ها و نشانه‌ها توجه به خصوصی کرد.
یکی از خدمات تیم تولید محتوای کلمه، ترجمه است. مترجم‌های کلمه نکات گفته شده در این پست را به خوبی رعایت می‌کنند. تعرفه‌‌ی ترجمه توسط کلمه را می‌توانید از اینجا مشاهده کنید.